Turbina o zmiennej geometrii: zasada działania, urządzenie, naprawa
Wraz z rozwojem turbin do silników spalinowych producenci starają się poprawić ich spójność z silnikami i wydajnością. Najbardziej zaawansowanym technicznie rozwiązaniem seryjnym jest zmiana geometrii wlotu. Ponadto rozważa się konstrukcję turbin o zmiennej geometrii, zasadę działania i cechy konserwacji.
Główne cechy
Rozważane turbiny różnią się od zwykłych zdolnością dostosowania się do trybu pracy silnika poprzez zmianę stosunku A / R, który określa przepustowość. Jest to charakterystyka geometryczna obudów, reprezentowana przez stosunek pola przekroju poprzecznego kanału do odległości między środkiem ciężkości tej sekcji a osią środkową turbiny.
Znaczenie turbosprężarek o zmiennej geometrii wynika z faktu, że dla wysokich i niskich prędkości optymalne wartości tego parametru znacznie się różnią. Tak więc przy małej wartości A/R przepływ ma dużą prędkość, w wyniku czego turbina szybko się rozkręca, ale maksymalna przepustowość jest niska. Natomiast duże wartości tego parametru determinują dużą przepustowość i niską prędkość spalin.
Dlatego jeśli A/R będzie za wysokie, turbina nie będzie w stanie wytworzyć ciśnienia przy niskich obrotach, a jeśli będzie za niskie, zadławi silnik w górnej części (ze względu na przeciwciśnienie w kolektorze wydechowym, wydajność spadnie). Dlatego na turbosprężarkach o stałej geometrii dobiera się średnią wartość A/R pozwalającą na pracę w całym zakresie prędkości, natomiast zasada działania turbin o zmiennej geometrii opiera się na utrzymaniu jej optymalnej wartości. Dlatego takie opcje z niskim progiem doładowania i minimalnym opóźnieniem są bardzo skuteczne przy dużych prędkościach.
Oprócz nazwy głównej (turbiny o zmiennej geometrii (VGT, VTG)) warianty te są znane jako modele ze zmienną dyszą (VNT), zmiennym wirnikiem (VVT), z dyszą turbiny o zmiennej powierzchni (VATN).
Turbina o zmiennej geometrii została opracowana przez firmę Garrett. Oprócz tego w wydawanie takich części zaangażowani są inni producenci, w tym MHI i BorgWarner. Głównym producentem wariantów pierścieni ślizgowych jest firma Cummins Turbo Technologies.
Pomimo zastosowania turbin o zmiennej geometrii głównie w silnikach wysokoprężnych są one bardzo powszechne i zyskują na popularności. Zakłada się, że w 2020 roku takie modele zajmą ponad 63% światowego rynku turbin. Rozszerzenie zastosowania tej technologii i jej rozwój wynika przede wszystkim z zaostrzenia norm środowiskowych.
Projekt
Urządzenie turbiny o zmiennej geometrii różni się od konwencjonalnych modeli obecnością dodatkowego mechanizmu w części wlotowej obudowy turbiny. Istnieje kilka opcji jego projektowania.
Najpopularniejszym typem jest przesuwny pierścień wiosłowy. To urządzenie jest reprezentowane przez pierścień z kilkoma sztywno zamocowanymi łopatkami umieszczonymi wokół wirnika i poruszającymi się względem nieruchomej płyty. Mechanizm przesuwny służy do zwężania/rozszerzania przejścia dla przepływu gazów.
Ponieważ pierścień łopatkowy ślizga się w kierunku osiowym, mechanizm ten jest bardzo kompaktowy, a minimalna liczba słabych punktów zapewnia wytrzymałość. Ta opcja jest odpowiednia dla dużych silników, dlatego jest używana głównie w ciężarówkach i autobusach. Charakteryzuje się prostotą, wysoką wydajnością „na dole”, niezawodnością.
Druga opcja zakłada również obecność pierścienia z ostrzami. Jednak w tym przypadku jest on sztywno zamocowany na płaskiej płycie, a łopatki są osadzone na kołkach zapewniających ich obrót w kierunku osiowym, po drugiej stronie. W ten sposób geometria turbiny jest zmieniana za pomocą łopatek. Ta opcja jest najbardziej wydajna.
Jednak ze względu na dużą liczbę ruchomych części konstrukcja ta jest mniej niezawodna, szczególnie w warunkach wysokiej temperatury. Zauważone problemy wynikają z tarcia części metalowych, które rozszerzają się po podgrzaniu.
Inną opcją jest ruchoma ściana. Pod wieloma względami jest ona podobna do technologii pierścieni ślizgowych, jednak w tym przypadku ostrza stałe są montowane na płycie statycznej, a nie na pierścieniu ślizgowym.
Turbosprężarka o zmiennej powierzchni (VAT) składa się z łopatek, które obracają się wokół punktu mocowania. W przeciwieństwie do schematu z obrotowymi ostrzami, są one instalowane nie na obwodzie pierścienia, ale w rzędzie. Ze względu na to, że opcja ta wymaga skomplikowanego i kosztownego systemu mechanicznego, opracowano wersje uproszczone.
Jednym z nich jest turbosprężarka Aisin Seiki o zmiennym przepływie (VFT). Obudowa turbiny podzielona jest na dwa kanały stałą łopatką i wyposażona w przepustnicę rozdzielającą przepływ między nimi. Wokół wirnika zainstalowano kilka dodatkowych ostrzy stałych. Zapewniają retencję i łączenie przepływu.
Druga opcja, zwana schematem Switchblade, jest bliższa VAT, ale zamiast rzędu ostrzy stosuje się pojedyncze ostrze, również obracające się wokół punktu instalacji. Istnieją dwa rodzaje takiej konstrukcji. Jedna z nich polega na zamontowaniu ostrza w centralnej części korpusu. W drugim przypadku znajduje się na środku kanału i dzieli go na dwie komory, jak ostrze VFT.
Do sterowania turbiną o zmiennej geometrii wykorzystywane są napędy: elektryczny, hydrauliczny, pneumatyczny. Turbosprężarka jest sterowana przez jednostkę sterującą silnika (ECU, ECU).
Należy zauważyć, że takie turbiny nie wymagają zaworu obejściowego, ponieważ dzięki precyzyjnemu sterowaniu możliwe jest spowolnienie przepływu spalin w sposób bezdekompresyjny i przepuszczenie nadmiaru przez turbinę.
Zasada działania
Turbiny o zmiennej geometrii działają poprzez utrzymanie optymalnego A/R i kąta zawirowania poprzez zmianę pola przekroju wlotu. Polega ona na tym, że prędkość przepływu spalin jest odwrotnie proporcjonalna do szerokości kanału. Dlatego na „dnach” dla szybkiej promocji zmniejsza się przekrój części wejściowej. Wraz ze wzrostem prędkości, aby zwiększyć przepływ, stopniowo się rozszerza.
Mechanizm modyfikacji geometrii
Mechanizm realizacji tego procesu jest określony przez projekt. W modelach z łopatkami obrotowymi osiąga się to poprzez zmianę ich położenia: aby zapewnić wąski przekrój, łopatki są prostopadłe do linii promieniowych, a aby poszerzyć kanał, przesuwają się do pozycji schodkowej.
W turbinach z pierścieniem ślizgowym i ruchomą ścianką występuje ruch osiowy pierścienia, który zmienia również przekrój kanału.
Zasada działania VFT opiera się na separacji przepływu. Jego przyspieszenie przy niskich prędkościach odbywa się poprzez zamknięcie zewnętrznej komory kanału amortyzatorem, w wyniku czego gazy trafiają do wirnika w możliwie najkrótszy sposób. Wraz ze wzrostem obciążenia przepustnica podnosi się, aby umożliwić przepływ przez oba przedziały w celu zwiększenia wydajności.
W przypadku modeli VAT i Switchblade zmiana geometrii odbywa się poprzez obrót łopaty: przy niskich prędkościach unosi się, zwężając przejście, aby przyspieszyć przepływ, a przy dużych prędkościach przylega do wirnika turbiny, zwiększając przepustowość. Turbiny łopatkowe drugiego typu charakteryzują się odwrotną kolejnością działania łopaty.
Tak więc na „dnach” sąsiaduje z wirnikiem, w wyniku czego przepływ przebiega tylko wzdłuż zewnętrznej ściany obudowy. Wraz ze wzrostem prędkości łopata unosi się, otwierając przejście wokół wirnika, aby zwiększyć przepustowość.
Jednostka napędowa
Wśród napędów najczęściej spotykane są opcje pneumatyczne, w których mechanizmem steruje tłok poruszający powietrze wewnątrz cylindra.
Pozycja łopatek jest kontrolowana przez siłownik membranowy połączony prętem z pierścieniem sterującym łopatek, dzięki czemu gardziel może się stale zmieniać. Siłownik napędza trzpień w zależności od poziomu podciśnienia, przeciwdziałając sprężynie. Modulacja próżni steruje zaworem elektrycznym, który dostarcza prąd liniowy w zależności od parametrów próżni. Podciśnienie może być wytwarzane przez pompę próżniową wspomagania hamulców. Prąd jest dostarczany z akumulatora i moduluje ECU.
Główną wadą takich napędów jest trudny do przewidzenia stan gazu po sprężaniu, zwłaszcza po podgrzaniu. Dlatego napędy hydrauliczne i elektryczne są bardziej zaawansowane.
Siłowniki hydrauliczne działają na tej samej zasadzie co siłowniki pneumatyczne, ale zamiast powietrza w cylindrze stosuje się ciecz, którą może być olej silnikowy. Ponadto nie ulega kompresji, dzięki czemu taki system zapewnia lepszą kontrolę.
Elektrozawór wykorzystuje ciśnienie oleju i sygnał z ECU do poruszania pierścieniem. Tłok hydrauliczny porusza zębatką i zębnikiem, które obracają koło zębate, dzięki czemu noże są połączone obrotowo. Aby przenieść położenie ostrza ECU, analogowy czujnik położenia porusza się wzdłuż krzywki swojego napędu. Gdy ciśnienie oleju jest niskie, łopatki otwierają się i zamykają wraz ze wzrostem ciśnienia oleju.
Siłownik elektryczny jest najdokładniejszy, ponieważ napięcie może zapewnić bardzo precyzyjną kontrolę. Wymaga jednak dodatkowego chłodzenia, które zapewniają rurki chłodzące (w wersji pneumatycznej i hydraulicznej ciecz służy do odprowadzania ciepła).
Do sterowania urządzeniem do zmiany geometrii używany jest mechanizm selektora.
Niektóre modele turbin wykorzystują obrotowy napęd elektryczny z bezpośrednim silnikiem krokowym. W tym przypadku pozycja ostrzy jest kontrolowana przez elektroniczny zawór sprzężenia zwrotnego poprzez mechanizm zębatkowy. Do sprzężenia zwrotnego z ECU używana jest krzywka z czujnikiem magnetorezystancyjnym przymocowanym do przekładni.
Jeśli konieczne jest obrócenie łopatek, ECU zapewnia zasilanie prądem w pewnym zakresie, aby przesunąć je do określonej pozycji, po czym po otrzymaniu sygnału z czujnika wyłącza zasilanie zaworu zwrotnego.
Jednostka sterująca silnika
Z powyższego wynika, że zasada działania turbin o zmiennej geometrii opiera się na optymalnej koordynacji dodatkowego mechanizmu zgodnie z trybem pracy silnika. Dlatego wymagane jest jego precyzyjne pozycjonowanie i stałe monitorowanie. Dlatego turbiny o zmiennej geometrii są sterowane przez jednostki sterujące silnika.
Wykorzystują strategie, aby zmaksymalizować produktywność lub poprawić efektywność środowiskową. Istnieje kilka zasad funkcjonowania BUD.
Najczęstsze z nich polegają na wykorzystaniu informacji referencyjnych opartych na danych empirycznych i modelach silników. W takim przypadku sterownik sprzężenia do przodu wybiera wartości z tabeli i wykorzystuje informację zwrotną w celu zmniejszenia błędów. Jest to wszechstronna technologia, która pozwala na zastosowanie różnych strategii sterowania.
Jego główną wadą są ograniczenia podczas stanów nieustalonych (ostre przyspieszanie, zmiany biegów). Aby to wyeliminować, zastosowano regulatory wieloparametrowe, PD i PID. Te ostatnie są uważane za najbardziej obiecujące, ale nie są wystarczająco dokładne w całym zakresie obciążeń. Zostało to rozwiązane przez zastosowanie algorytmów decyzyjnych logiki rozmytej przy użyciu MAS.
Istnieją dwie technologie dostarczania informacji podstawowych: średni model silnika i sztuczne sieci neuronowe. Ta ostatnia obejmuje dwie strategie. Jedna z nich polega na utrzymywaniu doładowania na danym poziomie, druga to utrzymywanie podciśnienia różnicy ciśnień. W drugim przypadku osiąga się najlepszą wydajność środowiskową, ale prędkość turbiny zostaje przekroczona.
Niewielu producentów opracowuje ECU do turbosprężarek o zmiennej geometrii. Zdecydowana większość z nich reprezentowana jest przez produkty producentów samochodów. Na rynku dostępne są jednak wysokiej klasy ECU innych firm, które są przeznaczone do takich turbin.
Postanowienia ogólne
Główne cechy turbin są reprezentowane przez masowy przepływ powietrza i natężenie przepływu. Obszar wlotowy jest jednym z czynników ograniczających wydajność. Opcje zmiennej geometrii umożliwiają zmianę tego obszaru. Tak więc efektywna powierzchnia zależy od wysokości przejścia i kąta łopatek. Pierwszy wskaźnik zmienia się w wersjach z pierścieniem ślizgowym, drugi – w turbinach z łopatkami obrotowymi.
W ten sposób turbosprężarki o zmiennej geometrii stale zapewniają wymagane doładowanie. Dzięki temu silniki w nie wyposażone nie mają opóźnień ze względu na czas rozruchu turbiny, jak w przypadku konwencjonalnych dużych turbosprężarek i nie dławią się przy dużych obrotach, jak w przypadku małych.
Na koniec należy zauważyć, że chociaż turbosprężarki o zmiennej geometrii są zaprojektowane do pracy bez zaworu obejściowego, stwierdzono, że zapewniają wzrost wydajności przede wszystkim na „dolnym końcu” i przy dużych prędkościach z całkowicie otwartymi łopatkami, nie są w stanie obsługiwać duży przepływ masowy. Dlatego, aby zapobiec nadmiernemu ciśnieniu wstecznemu, nadal zaleca się stosowanie zaworu upustowego.
Zalety i wady
Dostosowanie turbiny do trybu pracy silnika zapewnia poprawę wszystkich wskaźników w porównaniu z opcjami stałej geometrii:
- lepsza responsywność i wydajność w całym zakresie obrotów;
- gładsza krzywa momentu obrotowego przy średnich prędkościach;
- możliwość pracy silnika przy częściowym obciążeniu na bardziej wydajnej ubogiej mieszance powietrzno-paliwowej;
- lepsza sprawność cieplna;
- zapobieganie nadmiernemu doładowaniu przy dużych prędkościach;
- najlepsza wydajność środowiskowa;
- mniejsze zużycie paliwa;
- rozszerzony zakres pracy turbiny.
Główną wadą turbosprężarek o zmiennej geometrii jest ich znacznie skomplikowana konstrukcja. Ze względu na obecność dodatkowych elementów ruchomych i napędów są one mniej niezawodne, a konserwacja i naprawa turbin tego typu jest trudniejsza. Ponadto modyfikacje silników benzynowych są bardzo drogie (około 3 razy droższe niż konwencjonalne). Wreszcie, turbiny te są trudne do połączenia z silnikami, które nie są do nich przeznaczone.
Należy zauważyć, że turbiny o zmiennej geometrii często ustępują konwencjonalnym odpowiednikom pod względem wydajności szczytowej. Wynika to z ubytków w obudowie i wokół podpór ruchomych elementów. Ponadto maksymalna wydajność gwałtownie spada, gdy oddala się od optymalnej pozycji. Jednak ogólna sprawność turbosprężarek tej konstrukcji jest wyższa niż w przypadku wariantów o stałej geometrii ze względu na większy zakres pracy.
Aplikacja i dodatkowe funkcje
Zakres turbin o zmiennej geometrii zależy od ich rodzaju. Tak więc w silnikach samochodów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych instalowane są opcje z obracającymi się łopatami, a modyfikacje z pierścieniem ślizgowym są stosowane głównie w ciężarówkach.
W silnikach wysokoprężnych najczęściej stosuje się turbiny o zmiennej geometrii. Wynika to z niskiej temperatury spalin.
W lekkich silnikach wysokoprężnych takie turbosprężarki służą przede wszystkim do kompensacji utraty wydajności układu recyrkulacji spalin.
W samochodach ciężarowych same turbiny mogą poprawić efektywność środowiskową, kontrolując ilość gazów spalinowych zawracanych do wlotu silnika. Tym samym przy zastosowaniu turbosprężarek o zmiennej geometrii możliwe jest zwiększenie ciśnienia w kolektorze wydechowym do wartości większej niż w kolektorze ssącym w celu przyspieszenia recyrkulacji. Chociaż nadmierne ciśnienie wsteczne ma negatywny wpływ na efektywność paliwową, pomaga zmniejszyć emisje tlenku azotu.
Dodatkowo mechanizm można zmodyfikować tak, aby zmniejszyć sprawność turbiny w danej pozycji. Służy do podniesienia temperatury spalin w celu oczyszczenia filtra cząstek stałych poprzez utlenienie zablokowanych cząstek węgla w wyniku ogrzewania.
Funkcje te wymagają napędu hydraulicznego lub elektrycznego.
Zauważone zalety turbin o zmiennej geometrii nad konwencjonalnymi sprawiają, że są one najlepszą opcją dla silników sportowych. Jednak są one niezwykle rzadkie w silnikach benzynowych. Znanych jest tylko kilka samochodów sportowych w nie wyposażonych (obecnie Porsche 718, 911 Turbo i Suzuki Swift Sport). Według jednego z kierowników BorgWarner wynika to z bardzo wysokich kosztów produkcji takich turbin, ze względu na konieczność zastosowania specjalistycznych materiałów żaroodpornych do interakcji z wysokotemperaturowymi spalinami silników benzynowych (spaliny diesla mają znacznie niższą temperatury, więc turbiny są dla nich tańsze).
Pierwsze silniki VGT stosowane w silnikach benzynowych były wykonane z konwencjonalnych materiałów, dlatego konieczne było zastosowanie skomplikowanych układów chłodzenia, aby zapewnić akceptowalną żywotność. Tak więc w Hondzie Legend z 1988 roku taka turbina została połączona z intercoolerem chłodzonym wodą. Ponadto ten typ silnika ma szerszy zakres natężenia przepływu spalin, co wymaga możliwości obsługi większego zakresu przepływu masowego.
Producenci osiągają wymagane poziomy wydajności, szybkości reakcji, wydajności i przyjazności dla środowiska w najbardziej opłacalny sposób. Wyjątkiem są odosobnione przypadki, w których ostateczny koszt nie jest priorytetem. W tym kontekście jest to na przykład osiągnięcie rekordowych osiągów w Koenigsegg One:1 lub przystosowanie Porsche 911 Turbo do użytku cywilnego.
Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowana większość samochodów z turbodoładowaniem jest wyposażona w konwencjonalne turbosprężarki. W przypadku wysokowydajnych silników sportowych często stosuje się opcje podwójnego przewijania. Chociaż te turbosprężarki są gorsze od VGT, oferują te same zalety w porównaniu z konwencjonalnymi turbinami, tylko w mniejszym stopniu, a mimo to mają prawie taką samą prostą konstrukcję jak te ostatnie. Jeśli chodzi o tuning, zastosowanie turbosprężarek o zmiennej geometrii, oprócz wysokich kosztów, jest ograniczone złożonością ich tuningu.
W przypadku silników benzynowych, w badaniach H. Ishihary, K. Adachi i S. Kono, turbina o zmiennym przepływie (VFT) została uznana za najbardziej optymalną spośród VGT. Dzięki tylko jednemu ruchomemu elementowi zmniejszają się koszty produkcji i zwiększa się stabilność termiczna. Dodatkowo taka turbina działa według prostego algorytmu ECU, podobnie jak opcje o stałej geometrii wyposażonej w zawór obejściowy. Szczególnie dobre wyniki osiągnięto, gdy taka turbina jest połączona z iVTEC. Jednak w przypadku układów dolotu wymuszonego obserwuje się wzrost temperatury spalin o 50-100 °C, co wpływa na efektywność środowiskową. Ten problem został rozwiązany za pomocą aluminiowego kolektora chłodzonego wodą.
Rozwiązanie BorgWarner dla silników benzynowych polegało na połączeniu technologii twin scroll i konstrukcji o zmiennej geometrii w turbinie twin scroll o zmiennej geometrii zaprezentowanej na SEMA 2015. Jej konstrukcja jest podobna do turbiny twin scroll: ta turbosprężarka ma podwójny wlot i podwójne monolityczne koło turbiny oraz jest połączony z kolektorem typu twin scroll, z uwzględnieniem kolejności cylindrów w celu wyeliminowania pulsacji spalin w celu uzyskania gęstszego przepływu.
Różnica polega na obecności przepustnicy w części wlotowej, która w zależności od obciążenia rozkłada przepływ na wirniki. Przy niskich prędkościach wszystkie spaliny trafiają do małej części wirnika, a duża część jest zablokowana, co zapewnia jeszcze szybsze rozpędzanie niż konwencjonalna turbina typu twin-scroll. Wraz ze wzrostem obciążenia przepustnica stopniowo przesuwa się do pozycji środkowej i równomiernie rozprowadza przepływ przy dużych prędkościach, jak w standardowej konstrukcji typu twin-scroll. Oznacza to, że pod względem mechanizmu zmiany geometrii taka turbina jest zbliżona do VFT.
Tym samym technologia ta, podobnie jak technologia zmiennej geometrii, zapewnia zmianę przełożenia A/R w zależności od obciążenia, dostosowując turbinę do trybu pracy silnika, co poszerza zakres pracy. Jednocześnie rozważana konstrukcja jest znacznie prostsza i tańsza, ponieważ zastosowano tu tylko jeden ruchomy element, działający według prostego algorytmu, a materiały żaroodporne nie są wymagane. Ta ostatnia wynika ze spadku temperatury na skutek strat ciepła na ściankach podwójnej obudowy turbiny. Należy zauważyć, że z podobnymi rozwiązaniami spotykano się już wcześniej (np. szybki zawór suwakowy), ale z jakiegoś powodu technologia ta nie zyskała na popularności.
Konserwacja i naprawa
Główną czynnością konserwacyjną turbin jest czyszczenie. Potrzeba tego wynika z ich interakcji z gazami spalinowymi, reprezentowanymi przez produkty spalania paliw i olejów. Jednak czyszczenie jest rzadko wymagane. Intensywne zanieczyszczenie wskazuje na naruszenie trybu pracy, które może być spowodowane nadmiernym ciśnieniem, zużyciem uszczelek lub tulei wirników, a także komory tłoka, zatkaniem odpowietrznika.
Turbiny o zmiennej geometrii są bardziej wrażliwe na zanieczyszczenia niż turbiny konwencjonalne. Wynika to z faktu, że nagromadzenie sadzy w łopatce kierującej urządzenia do zmiany geometrii prowadzi do jej zaklinowania lub utraty ruchomości. W rezultacie praca turbosprężarki zostaje zakłócona.
W najprostszym przypadku czyszczenie odbywa się za pomocą specjalnego płynu, ale często wymagana jest praca ręczna. Turbinę należy najpierw zdemontować. Podczas odłączania mechanizmu zmiany geometrii należy uważać, aby nie przeciąć śrub mocujących. Późniejsze wiercenie ich fragmentów może doprowadzić do uszkodzenia otworów. W związku z tym czyszczenie turbiny o zmiennej geometrii jest nieco skomplikowane.
Ponadto należy pamiętać, że nieostrożne obchodzenie się z wkładem może uszkodzić lub zdeformować łopaty wirnika. Jeśli zostanie zdemontowany po zakończeniu czyszczenia, konieczne będzie wyważenie, ale zwykle nie wykonuje się czyszczenia wewnątrz wkładu.
Sadza olejowa na kołach wskazuje na zużycie pierścieni tłokowych lub grupy zaworów, a także uszczelek wirnika we wkładzie. Nie zaleca się czyszczenia bez usuwania tych usterek silnika lub naprawy turbiny.
Po wymianie wkładu w turbosprężarkach danego typu konieczna jest regulacja geometrii. W tym celu stosuje się trwałe i zgrubne śruby regulacyjne. Należy zauważyć, że niektóre modele pierwszej generacji nie były początkowo konfigurowane przez producentów, przez co ich wydajność na „dole” spada o 15-25%. W szczególności dotyczy to turbin Garretta. Instrukcje dotyczące regulacji turbiny o zmiennej geometrii można znaleźć w Internecie.
Streszczenie
Turbosprężarki o zmiennej geometrii stanowią najwyższy etap rozwoju seryjnych turbin do silników spalinowych. Dodatkowy mechanizm w części dolotowej zapewnia dostosowanie turbiny do trybu pracy silnika poprzez regulację konfiguracji. Poprawia to wydajność, oszczędność i przyjazność dla środowiska. Jednak konstrukcja VGT jest złożona, a modele silników benzynowych są bardzo drogie.