Kaseta z nawigacją, gąsienice i zwroty akcji: jak ewoluowały radia samochodowe

Automatyczne wyszukiwanie stacji radiowych w odbiorniku radiowym lat 50. XX wieku i GPS w magnetofonie kasetowym na początku lat 90. – jak rozwijały się samochodowe multimedia w „erze przed tabletami”? „Koła” znalazły jedynego od niedawna profesjonalnego kolekcjonera radia samochodowego marki Mercedes-Benz, który opowiedział nam o najciekawszych eksponatach i ich historii!

Termin „zawodowy kolekcjoner”, którego użyłem na pasku bocznym tego artykułu, może nie być zbyt poprawny: w końcu kolekcjonowanie jest a priori hobby; zjawisko nie jest profesjonalne, ale czysto amatorskie… Niemniej jednak bohater naszej opowieści jest boleśnie specyficznym kolekcjonerem. Prawdopodobnie jedyny w swoim rodzaju w naszym kraju, a tym bardziej – jedyny rozpoznawalny w małym europejskim środowisku kolekcjonerów wąskich dziedzin motoryzacyjnej techniki audio. Dlatego termin „profesjonalny” brzmi tutaj całkiem dobrze i zostawimy to!

Zapoznaj się więc: Dmitrij, 32 lata, mieszkaniec Moskwy:

– W naszej rodzinie w latach 90. pojawił się lekko używany 124. Mercedes. W 2010 roku przyjechał do mnie z przebiegiem około 300 000 km. Był w nim magnetofon kasetowy, który miał typową ranę – opornik gałki siły głosu był zużyty, wypełniony proszkiem grafitowym, a gałka zachowywała się niewłaściwie. Zamiast magnetofonu zainstalowałem topowy wówczas procesor Pioneer DEH-88RS2, warunkowo nadający się do swojej symetrii w aranżacji wnętrz. Ale pomimo tego, że długo majstrowałem przy ustawieniach (jest ich sporo), nie udało mi się osiągnąć wspaniałego brzmienia mojej rodzimej „głowy”. W rezultacie rodzimy aparat został usunięty z antresoli, naprawiony i w drogę… Zainteresowałem się ewolucją jednostek głównych Mercedesa i pogrążyłem się w jego badaniu, zdobywając kopię po kopii, badając je i odtwarzając ich. Moja kolekcja obejmuje okres od lat powojennych do roku 2001, kiedy to na zmodernizowanym nadwoziu 210 pojawił się system dowodzenia. Od tego czasu magnetofony przestały być samodzielnymi urządzeniami i zostały głęboko zintegrowane z wnętrzem i elektroniką samochodu. I, co może nawet ważniejsze, zniknął oldschoolowy niesamowity dźwięk… Samochody stały się droższe i bardziej złożone, a dźwięk zaginął.

Kolekcjonowanie radiomagnetofonów Mercedes-Benz to niszowe hobby, zupełnie nierozwinięte w naszym kraju. Tak, a za granicą jest to również znacznie rzadsze niż nawet zbieranie samych retro Mercedesów… Niemniej jednak przez kilka lat tego hobby Dmitry zdołał zdobyć pewien autorytet w kręgach europejskich (głównie niemieckich) kolekcjonerów, skrupulatnie badając najmniejsze szczegóły dotyczące różnic między wieloma odmianami magnetofonów radiowych, organizujące mikrofestiwale i wystawy tematyczne oraz publikujące unikalne katalogi katalogowe w swojej społeczności.

Największym partnerem Mercedes-Benz w dostawie komponentów do systemów audio jest tradycyjnie niemiecka firma Becker, z którą spółka ta powstała jeszcze przed II wojną światową. Prawie 90% wszystkich głowic na maszynach z gwiazdą trzybelkową to jej produkcja. Becker nie pozwalał sobie na nazwy modeli… Główne nazwy modeli radiowych to Avus, Europe, Grang Prix i Meksyk. Istniały przez dziesięciolecia, radykalnie zmieniając się zewnętrznie i wewnętrznie, otrzymując różne indeksy i modyfikacje, ale zachowując swoje nazwy. Również w różnym czasie Mercedes-Benz współpracował z Blaupunkt, Bosch, Alpine, JVC i kilkoma innymi firmami, ale tej współpracy nie można nazwać znaczącą i / lub długoterminową.

Najstarszym eksponatem w kolekcji Dmitry'ego jest Becker Mexico, radio samochodowe z monofonicznymi lampami z 1953 roku. Był montowany od końca lat 40. w Mercedes-Benz w 110. nadwoziu.

Obudowa odbiornika wygląda jak standardowe „single-din”, jak współczesne, ale do niej przykręca się od dołu kolejny duży blok, a moduł zewnętrzny łączy się kablem ze złączem wielopinowym, w którym znajduje się 7 -watowy wzmacniacz lampowy. Fale – średnie i VHF, od 87 do 106 MHz: przy 106 megahercach w Europie zakres zakończył się w tamtych latach.

Dmitrij mówi:

– Urządzenie jest w pełni sprawne – w takiej formie bardzo trudno było je znaleźć. Długo korespondowałem z niemieckimi warsztatami zajmującymi się renowacją samochodów retro, dzięki czemu udało mi się go kupić. Radio działa w stacji zadziwiająco automatycznie. Aż trudno w to uwierzyć, wiedząc, że ma 68 lat! Pod skalą strojenia znajduje się długi wydłużony klawisz, na którym napisano Becker Mexico – jest to przycisk automatycznego wyszukiwania. Po jednokrotnym naciśnięciu (i „kliknie” z niesamowicie smacznym, dotykowym sprzężeniem zwrotnym!) silnik zaczyna obracać kondensator zmienny przez skrzynię biegów i zatrzymuje się po wykryciu stacji radiowej. I zatrzymuje się idealnie czysto i wyraźnie – ściśle z częstotliwością. Następne naciśnięcie – i strojenie przechodzi do następnej stacji i tak dalej. Gdy igła osiągnie koniec skali,

Kolejnym eksponatem na osi czasu jest Becker Mexico Casette Stereo. To jest 1975 rok, a takich było w Mercedesach w 115 nadwoziach. To już klasyczny magnetofon radiowy – magnetofon i radio. Istnieje wyraźna ciągłość projektu z poprzednim modelem: między przyciskami zakresu znajduje się ten sam długi klawisz automatycznego strojenia z napisem Becker Mexico Casette.

Zewnętrzny wzmacniacz znów ma postać osobnego pilota, ale tutaj nie jest to już lampowy, a tranzystorowy: mocne tranzystory wyjściowe widoczne są z zewnątrz na ściance radiatora. Były wersje mono i stereo. Zastosowano zdalny wzmacniacz ze względu na dość dużą bazę elementów ówczesnego sprzętu radiowego. Włożenie go do obudowy samego radia (w którym sprytna mechanika autotuningu zajmowała sporo miejsca) w latach 70-tych jeszcze nie zadziałało…

W drugiej połowie lat 70. pretensjonalny styl „a la home radio” w car audio zaczął stopniowo zanikać. Plastik dominował zarówno w klamkach, jak iw panelach, a co ważne, wtedy nie była to ekonomia, a wręcz szyk!

Charakterystyczni przedstawiciele gatunku – Becker Europa w wersji radiowej i kasetowej. Późne lata 70. – wczesne 80., 116. ciało i wczesne 123. Pokrętła głośności i radia wyglądają dziś śmiesznie, przypominają kuchenkę lub pralkę… Niemniej jednak odbiorniki miały pamięć stacji!

Przyciski LMKUUU – komórki pamięci w odpowiednich zakresach. W związku z tym możliwe było zapamiętanie po jednej stacji w zakresie fal długich, średnich i krótkich oraz trzech stacji w modnym UKF. Po dostrojeniu się do stacji za pomocą rączki trzeba było pociągnąć do siebie przycisk pamięci, aż kliknie, a następnie wcisnąć go do końca, wpychając go do tyłu i stacja została zapisana. Przycisk i wskaźnik „kurier” – włączenie specjalnego trybu odbierania komunikatów drogowych: nadawanie z podtonem, rodzaj zwiastuna aktualnego RDS.

Magnetofon – bez automatycznego cofania, chociaż już wtedy zaczynał się pojawiać. To niesamowite, jak niesamowita była jakość pasków – do tej pory nie wyschły, choć nigdy się nie zmieniły! Kaseta brzmi zgodnie z oczekiwaniami, dźwięk nie „pływa”! Nawiasem mówiąc, w tych samych urządzeniach po raz pierwszy pojawiają się diody – na razie tylko do wskazywania trybów radiowych. Wagę wciąż oświetlała od tyłu żarówka…

Pierwsze radio z wyświetlaczem LCD pojawiło się w Mercedes-Benz w 1981 roku, w samochodach w 126. nadwoziu. To kolejna generacja kasety Becker Mexico. Radio cyfrowe, pamięć stacji, elektroniczna (przyciskowa) regulacja głośności. Były wersje ze wzmacniaczami 2×5 watów i 2×7 watów, były radia i były radia gołe, w których w podłokietniku znajdował się zewnętrzny magnetofon.

Model był produkowany przez krótki czas – dwa lata. Powszechnie przyjmuje się, że projektanci posunęli się za daleko z przyciskami „wpuszczanymi”, które przez to nie miały wystarczającego „obmacywania” na ślepo.

Becker Grand Prix Code to niesamowity model z szeregiem ciekawych innowacji na swoje czasy. Został wprowadzony pod koniec lat 12-tych i 126-tych. Pierwszy model z hasłem zabezpieczającym przed kradzieżą. Eksperymenty w dziedzinie ergonomii kontynuowane…

Kluczową cechą charakterystyczną tego radia są oczywiście „gąsienice”. Po prawej i lewej stronie znajdują się dwie kontrolki, których nie trzeba przekręcać ani przesuwać, ale wprawiać w ruch przez gumową „gąsienicę”, z ruchami przypominającymi przewracanie kartek! Niezwykły, ale bardzo wygodny rodzaj regulatora, szczególnie do kierowania na ślepo, bez odrywania wzroku od drogi.

Przyciski pamięci stacji są tutaj również bardzo interesujące! Wykonano je w nawiązaniu do oldschoolowych mechanicznych przycisków, za którymi kryły się nie proste styki do zwierania, ale wciski mechanizmu. Natychmiast przyciski do mocowania stacji w pamięci są wciskane i klikane jak „mechanika”, chociaż jest to fałszywe rozwiązanie – w rzeczywistości są to zwykłe zegary elektroniczne.

Lata 1985-1987 przyniosły powiększenie wyświetlacza LCD – wraz z kasetą Becker Mexico, ten projekt ekranu radia Mercedes-Benz, długi i wąski, powstał na wiele lat.

Radio posiada również zabezpieczenie kodem. Wciąż jest mechaniczne sterowanie magnetofonem, ale jest już auto-reverse, jest przycisk do tłumika szumów Dolby, przycisk do chromowanej folii “CR”.

Najrzadszy eksperymentalny model Becker Mexico Casette późnych lat 80-tych – z mikroskopijnymi pokrętłami zintegrowanymi z dużymi przyciskami kołyszącymi! Te małe kółka kontrolowały równowagę między prawym i lewym kanałem oraz stosunek głośności przód/tył. Szczerze mówiąc, w takim rozwiązaniu nie ma nic szczególnie wybitnego (a nawet bardzo przydatnego), ale technicznie było to bardzo skomplikowane – z tych kół wszczepionych w klawisze, przez cały korpus radia, malutkie (!) wałki kardana trafiły do tylna ściana… To także pierwszy model radia Mercedes-Benz, w którym było połączenie z czujnikiem prędkości i automatyczną regulacją głośności w zależności od prędkości poruszania się.

1991-1993 lata. Becker Grand Prix i Becker Grand Prix 2000. Radia nadal są kasetami, ale po raz pierwszy mają sterowanie zewnętrzną zmieniarką CD!

1990-1993 i bardzo fajne modyfikacje kasety Becker Mexico 2000. Zainstalowano je na 140. nadwoziu w wysokich konfiguracjach – 600., 500.. Dwa urządzenia – prawie identyczne, ale z niewielkimi różnicami dla różnych rynków. Jedno radio ma plastikową ramkę, drugie wygląda tak samo, tylko metalowe. Automatyczne chowanie kasety – wystarczy ją wcisnąć i została wciągnięta do mechanizmu. Zarządzanie kasetami jest elektroniczne.

Ale najsmaczniejszą rzeczą w tych Mexico 2000 są po raz pierwszy podwójne tunery w zdalnych modułach blokowych z ciągłym skanowaniem zasięgu radiowego, a także piloty!

Jak tylko włączysz radio od razu uruchamia odbiór jednym tunerem, bez żadnych opóźnień, a drugim tunerem przeczesuje cały zakres równolegle od początku do końca. I robi to cały czas. Umożliwiło to przełączanie między stacjami tak szybko, jak to możliwe sekwencyjnie (za pomocą przycisków strzałek, a nie przycisków pamięci), ponieważ przy takim przełączaniu stacje były pobierane nie z wyszukiwania na antenie, ale z pamięci wewnętrznej drugiego tunera, który również stale go aktualizowałem. Dodatkowo często zdarza się, że stacje radiowe mają różne częstotliwości w różnych regionach nadawania – w tym przypadku podwójne tunery Mercedes-Benz automatycznie, niezauważalnie i cicho zmieniają częstotliwość, gdy opuszczasz strefę nadawczą na jednej częstotliwości w długą podróż i wjeżdżasz na strefa z innym…

Blok podwójnego tunera zawierał również wzmacniacz i był wielkości samego radia:

Pilot na podczerwień w tym czasie to wyjątkowy szyk! Ogromna gruba cegła (a jednocześnie bardzo wygodna) na 9-woltowej baterii „krone”!

W 1989 roku w samochodach pojawiło się nowe medium audio – płyta kompaktowa. Becker Mexico Divercity stało się pierwszym radiem (choć słowo „radio” przy utracie napędu kasetowego już traci swoje znaczenie, ale nadal będziemy go używać jako znajomego i zrozumiałego) z napędem CD w Mercedesie.

Mechanizm dysku został „hickyed”, klawisze sterowania radiostacją zostały przesunięte w dół, a klawisze dysku zostały umieszczone na górze. Ogólny design jako całość nie uległ zmianie – ten sam długi i wąski „ołówkowy” wyświetlacz z autorskim żółtym podświetleniem. Blok tunera i wzmacniacza jest ponownie zdalny:

Dwa kolejne bardzo ciekawe urządzenia z punktu widzenia historii i kolekcjonerstwa to warianty modelu Becker Exquisit. Zostały one wprowadzone do zmiany stylizacji 124., zmiany stylizacji 140. i dorestyle 210. nadwozia.

Z tego modelu magnetofonów radiowych przestali pisać markę producenta (Becker) – tylko model. Pomimo lat produkcji od 1993 do 1997 i obecności radia płytowego w asortymencie Mercedes-Benz, te Exquisity są kasetowe. Ale oczywiście z możliwością sterowania zmieniarką. Mercedes-Benz długo nie grzebał taśmy… Dostępny był też pilot na podczerwień.

Chociaż nazwę modelu tłumaczy się jako „wykwintny”, kagańce magnetofonów radiowych wyglądają szorstko, konstrukcja jest bliższa pojazdom dostawczym niż samochodom premium… Mimo to były niezwykle drogie. Gniazdo kasety jest już tutaj węższe, do wkładania kasety wzdłuż, a nie poprzecznie. Blat kasetowy z mechanizmem ssącym i sterowaniem elektronicznym, choć przyciski blatu są bardzo duże i wyglądają jak mechaniczne.

Co jeszcze jest ciekawego w Exquisit? Przede wszystkim fakt, że była to próba współpracy pomiędzy Mercedes-Benz a japońskimi producentami elektroniki. Model Exquisit został oczywiście opracowany przez Beckera, ale firmom Matsushita i Nakamichi, które zjednoczyły się w tym zadaniu, nagle pozwolono na wykonanie kopii. I co dziwne, zrobili własną wersję, nie dla mercedesa na rynek japoński, ale dla Europy… Było to zamówienie na pancerne Gelandewagen, pancerne 140. i niektóre częściowe wersje. Zewnętrznie radia są prawie takie same, ale wersja Becker ma plastikowy panel przedni i przyciski, a wersje Matsushita i Nakamichi są całkowicie metalowe, choć wizualnie jest to ledwo widoczne. Był to wymóg bezpieczeństwa przeciwpożarowego ze względu na instalowanie systemów gaśniczych w pojazdach opancerzonych. Wpisz „opcja, która nie obsługuje spalania”.

Wersje japońska i niemiecka wyróżniały się dźwiękiem i konsolami. Wersja Beckera brzmiała niesamowicie, ale wersja Matsushita/Nakamichi brzmiała tak sobie… Niemiecki model konsoli jest taki sam jak poprzednio, zdrowa kanciasta cegła, ale Japończycy postarali się i zrobili znacznie bardziej elegancką i nowoczesną wersję:

Zbliża się rok 1997… W naszym kraju 412. IZH z radioodbiornikiem Bylina wciąż zjeżdża z taśmy montażowej, a Mercedes-Benz ma pierwszy magnetofon radiowy z nawigacją GPS!

Oto pierwsze trzy urządzenia, na których zaimplementowano nawigację. Na zdjęciu od dołu do góry:

1 – Odbiornik radiowy Blaupunkt, 1997, ostatni 140 korpus;

2 – magnetofon kasetowy Bosch, w którym gniazdo kasety zostało ukryte za składanym wyświetlaczem; 1999, 140 i 210 nadwozie;

3 – dyskowe radio Becker Audio 30, korpus 210

Za składanym wyświetlaczem ukryto szczelinę na kasetę… Zawias wyświetlacza jest zmotoryzowany. Często przy okazji zrywałem się z próbami ręcznego zamknięcia go na siłę…

Jak nawigacja działała w dobie prostych wyświetlaczy postaci bez grafiki we współczesnym tego słowa znaczeniu? Tak, i to na tak prostych urządzeniach jak radia i magnetofony?!

Właściwie wszystkie funkcje nawigacyjne były realizowane przez zewnętrzną jednostkę nawigacyjną. Miało takie same wymiary jak samo radio – jeszcze większe. Wewnątrz bloku znajdował się napęd CD, na którym wirował dysk z oprogramowaniem sterującym. Po naciśnięciu klawisza „NAV” w radiu urządzenie uruchamia się, obraca dysk i prosi o podanie adresu. Wprowadzania dokonano w najprostszym interfejsie alfanumerycznym, przesuwając kursor po alfabecie.

Po wprowadzeniu adresu rozpoczęło się prowadzenie do celu. To był „głos-strzałka”: kobiecy głos, znany każdej współczesnej nawigacji, wydawał polecenia, a z wizualizacji na ekranie były tylko strzałki – proste lub skręcające, z odległością do manewru. Mapa z drogą, budynkami i innymi obiektami, jak jest teraz, oczywiście nie była wyświetlana. Ale to był prawdziwy przełom – prawdziwa rewolucja w systemach informacji kierowcy!

Dwa piękne i drogie modele z wykończeniem orzechowym to płyta Becker Grand Prix i kaseta Becker Mexico. Ciekawe konstrukcyjnie urządzenia ze zdejmowanymi panelami w wygodnych etui, z kompaktowymi pilotami. Zostały wyprodukowane pod koniec lat 90. i trafiły jako opcje dealerskie. Co ciekawe, Becker wyprodukował je nie tylko dla Mercedes-Benz, ale także dla innych marek. W tym celu w menu można było zmienić kolor podświetlenia: żółty dla Mercedes-Benz, zielony dla Forda, czerwony dla Audi i Porsche.

Ciekawostka: technologie LED w tamtym czasie były jeszcze niedoskonałe, a na tych urządzeniach podświetlenie RGB wyświetlaczy okazało się krótkotrwałe… Diody z czasem się pogorszyły (wystarczająco szybko): albo czerwone, albo zielone w matrycy ustały świeci normalnie, a na wyświetlaczu okazał się kolorowy bałagan – jedne diody świeciły tylko na zielono, inne tylko na czerwono, a jeszcze inne pozostały sprawne i reagowały na regulację dając np. żółty kolor… Dziś jest to niezmiernie trudne znajdź taki magnetofon radiowy z wyświetlaczem na żywo, ale obie kopie w kolekcji Dmitrija są w pełni sprawne!

W 1992 roku Technics (marka Matsushita, obecnie Panasonic) nagle dołączył do listy partnerów audio Mercedes-Benz. Ta marka mogła produkować radio do samochodów produkowanych na rynek japoński (124, 129, 126 karoserii). Rezultatem jest wyjątkowe i bardzo rzadkie dziś urządzenie z niezwykłym „gładkim” panelem przednim, wyświetlaczem rozładowania (zamiast ciekłokrystalicznego) nietypowym dla magnetofonów Mercedes-Benz i fantastyczną jakością dźwięku! Był produkowany od 1992 do 1996 roku.

Kolejna ciekawa historia współpracy Mercedes-Benz z Japończykami z lat 1995-1996, a mianowicie z JVC. Japońskiej firmie pozwolono wykonać klon następnej generacji Beckera Mexico, w wyniku czego pojawiło się urządzenie o nazwie JVC KD-NX-1R.

Oba urządzenia były oparte na dyskach, ze składanymi panelami przednimi i, co ważne, już z nawigacją wbudowaną w korpus radia – bez żadnych dodatkowych jednostek zdalnych. Sprzedano płyty z mapami – a do szczeliny radia włożono płytę CD z muzyką lub płytę nawigacyjną. Można było słuchać muzyki z dysku w czasie, gdy nawigacja była uruchomiona, ale tylko z zewnętrznej zmieniarki, którą radio mogło sterować. Jednak radio działało równolegle z podpowiedziami nawigacyjnymi – dźwięk stacji był przytłumiony, gdy nawigacja wydawała polecenie kierowcy.
Japończycy nieco odmienili swoją wersję w postaci przycisków i pokręteł, ale w zasadzie było to samo. Zarówno ten Becker, jak i jego klon z JVC nie zostały umieszczone na przenośniku Mercedes-Benz, ale zostały zamontowane jako opcje dealera w 124. zmianie stylizacji, 140. zmianie stylizacji i 210. zmianie stylizacji.

Pomimo skali nasz artykuł uchwycił w najlepszym razie jedną trzecią kolekcji Dmitrija – wiele zawiera niuanse, które są ważne tylko dla specjalisty i mało wyraziste dla tych, którzy nie kopią tak głęboko i muszą powierzchownie zapoznać się z niezwykłą hobby, aby poszerzyć swoje horyzonty. Wiele jest jeszcze w trakcie renowacji – na przykład bardzo ciekawe modele z wbudowanymi telefonami i mocnymi kartami SIM 1FF. Ale najważniejsze jest to, że nawet pomimo ograniczeń czasowych określonych z góry w warunkach zbierania, nie ma końca i końca zbierania… Mercedes-Benz miał zbyt szeroką gamę typów i podgatunków te same modele na różne rynki i warunki, aby przez całe życie, przy pomocy jednej osoby, można było wszystko zebrać w jednym miejscu!